حتما در کلیپ های اینستا دیده‌اید که افرادی که درد زیادی در ستون فقرات، شانه و کمر خود دارند، با منیوپولیشن و فقط در یک جلسه درد آنها کاملا برطرف می شود. ما در ادامه می‌خواهیم بررسی کنیم که اولا آیا این یک روش علمی است و واقعا مفید است؟ یا یکی دیگر از کلاهبرداری‌های اینستاگرام است؟؟ و همچنین بایدها و نبایدهای این روش چیست و برای چه کسانی خطرناک است، را هم بررسی می‌کنیم. تراکشن تراپی را توضیح میدهیم و این دو روش را با هم مقایسه می کنیم.
منیپولیشن چیست و چه کاربردی دارد ؟
منیپولیشن (Manipulation) در علم پزشکی، به تکنیکی گفته میشود که برای کاهش درد، افزایش دامنه حرکتی و بهبود عملکرد مفاصل و عضلات استفاده میشود.هر کسی نمی‌تواند منیپولیشن انجام دهد. این کار تخصصی است و اگه اشتباه و بدون دانش و مهارت کافی این کار را انجام دهند، به ستون فقرات یا اعصاب فرد آسیب وارد میشود.
فقط کایروپراکتورها، فیزیوتراپیست‌های آموزش‌دیده، استئوپات‌ها و بعضی از پزشکان ارتوپد مجوز انجام منیپولیشن ر دارند. کایروپراکتورها باید مدرک دکترای کایروپراکتیک (DC) داشته باشند، فیزیوتراپیست‌ها باید در دوره‌های تخصصی منیپولیشن آموزش دیده باشنو و استئوپات‌ها هم با مدرک DO در این زمینه کار می‌کنند.
کاربردهای منیپولیشن در درمان مشکلات اسکلتی-عضلانی
- درمان کمردرد و گردن‌درد
- منیپولیشن ستون فقرات (Spinal Manipulation) تکنیکی است که برای اصلاح ناهنجاری‌های مهره‌ای، کاهش فشار روی اعصاب و بهبود حرکت ستون فقرات استفاده میشود.این روش معمولاً توسط کایروپراکتورها، فیزیوتراپیست‌ها و استئوپات‌ها انجام میشود.
- درمان مشکلات مفصلی و آرتروز
- در بیماران مبتلا به آرتروز، منیپولیشن به کاهش خشکی مفاصل و بهبود حرکت آنها کمک می‌کند.این روش می‌تواند در مفاصل زانو، شانه، لگن و مچ نیز استفاده شود.
- کاهش اسپاسم عضلانی و بهبود عملکرد عضلات
- منیوپولیشن می‌توانند تنش‌های عضلانی را کاهش دهد، جریان خون را افزایش دهد و موجب تسریع روند بهبودی شوند.
انواع تکنیک‌های منیپولیشن
✅ منیپولیشن با دامنه بالا و سرعت زیاد (HVLA – High Velocity Low Amplitude)
- این روش شامل حرکات سریع و کنترل‌شده‌ای است که برای باز کردن قفل مفاصل و بهبود حرکت آنها انجام میشود.
✅ منیپولیشن موبیلیزیشن (Mobilization Manipulation)
- شامل حرکات آرام‌تر و کنترل‌شده برای افزایش دامنه حرکتی و کاهش درد بدون ایجاد صداهای ناگهانی است.
✅ منیپولیشن بافت نرم (Soft Tissue Manipulation)
- روی عضلات، رباط‌ها و بافت‌های نرم انجام شده و باعث کاهش تنش و بهبود جریان خون در ناحیه دردناک میشود.
آیا منیپولیشن خطرناک است؟
اگر منیپولیشن توسط متخصصین مجرب انجام شود، معمولاً ایمن و مؤثر است. اما باز هم برخی عوارض ممکن شامل درد خفیف، سفتی عضلانی یا نادر بودن آسیب‌های عصبی است.
چه کسانی نباید از منیپولیشن استفاده کنند؟
❌ افراد مبتلا به پوکی استخوان شدید❌ کسانی که دچار شکستگی یا مشکلات حاد ستون فقرات هستند
❌ بیماران دارای تومورهای استخوانی یا عفونت‌های استخوانی
در کل می توان گفت منیپولیشن یک روش درمانی است که با حرکات سریع و ناگهانی روی مفاصل و ستون فقرات انجام میشود تا قفل‌شدگی آنها باز شده و دامنه حرکتی بهبود پیدا کند. این روش بیشتر برای افرادی که دچار دردهای مفصلی، خشکی ستون فقرات یا فشار روی اعصاب هستند مفید است. معمولاً کایروپراکتورها و فیزیوتراپیست‌ها این کار را انجام می‌دهند، و ممکن است هنگام انجام آن صدای “تق” از مفصل شنیده شود.
بسیار مهم: اما این روش حتما باید توسط افرادی که دارای مدرک فیزیوتراپی، کایروپراکتیک و استئوپاتی، از وزارت بهداشت و درمان هستند انجام شود و شکسته بندهای که نسل به نسل این کار را انجام می دهند، حتی اگر در کارشان هم بسیار ماهر باشند، اما افراد قابل اعتمادی برای درمان دردهای عضلانی و استخوانی شما نیستند.
تفاوت منیپولیشن و تراکشن تراپی
تراکشن تراپی بر خلاف منیپولیشن، بیشتر روی کشش آرام و تدریجی ستون فقرات یا مفاصل تمرکز دارد. این کار می‌تواند به صورت دستی یا با دستگاه‌های مخصوص انجام شود و هدف آن کاهش فشار روی دیسک‌های بین‌مهره‌ای و اعصاب است. تراکشن بیشتر برای افرادی که دچار فتق دیسک، آرتروز یا تحت‌فشار بودن اعصاب نخاعی هستند توصیه میشود. برخلاف منیپولیشن، این روش ناگهانی نیست و بیشتر یک فرایند آرام و تدریجی محسوب میشود.
درمان تراکشن چگونه به کاهش دردهای اسکلتی-عضلانی کمک می‌کند؟
درمان تراکشن یک روش درمانی غیرتهاجمی است که با کاهش فشار از روی دیسک‌های بین‌مهره‌ای، به کاهش درد و بهبود عملکرد ستون فقرات کمک می‌کند. در این روش، ستون فقرات به‌صورت دستی یا مکانیکی کشیده میشود تا فاصله بین مهره‌ها افزایش یابد. این کار باعث کاهش فشار بر روی اعصاب و دیسک‌های ستون فقرات میشود و در نتیجه درد ناشی از مشکلات اسکلتی-عضلانی کاهش می‌یابد.
مشاوره با فیزیوتراپ برای درمان تراکشن
قبل از انجام این روش، یک مشاوره تخصصی با پزشک یا فیزیوتراپیست ضروری است. پزشک فیزیوتراپ باید با بررسی شرایط بیمار، شدت درد، نوع بیماری، سوابق پزشکی و وضعیت عمومی بدن، تصمیم بگیرد که آیا این روش درمانی برای فرد مناسب است یا خیر. درمان تراکشن ممکن است به‌عنوان بخشی از یک برنامه جامع توانبخشی شامل تمرینات ورزشی، ماساژ، گرما یا سرما درمانی، تحریک الکتریکی و سایر روش‌های فیزیوتراپی انجام شود.
تراکشن تراپی برای درد چه قسمتهای از بدن مفید است؟
درمان تراکشن می‌تواند برای بخش‌های مختلف ستون فقرات از جمله نواحی گردنی (سرویکال)، صدری (توراسیک) و کمری (لومبار) استفاده شود. این روش برای درمان بیماری‌هایی مانند دیسک‌های هرنی، درد سیاتیک، آرتروز ستون فقرات و بیماری‌های دیسک بین مهره ای مؤثر است. بسته به شرایط بیمار، دو روش کلی برای انجام تراکشن وجود دارد:
۱. تراکشن دستی
در این روش، فیزیوتراپیست با استفاده از دستان خود نیروی کششی ملایمی را به ستون فقرات بیمار وارد می‌کند. متخصص ابتدا بیمار را در موقعیت مناسبی قرار داده و سپس با اعمال فشار و کشش بر روی عضلات و مفاصل، فضاهای بین مهره‌ها را بازتر می‌کند. این روش ممکن است در ابتدا کمی نگران‌کننده به نظر برسد، اما اگر توسط افراد متخصص انجام شود، ایمن و بسیار مؤثر خواهد بود. تراکشن دستی زمان زیادی نمی‌برد و به‌طور معمول در جلسات فیزیوتراپی انجام میشود.
۲. تراکشن مکانیکی
در این روش از دستگاه‌های مکانیکی مخصوصی برای ایجاد کشش در ستون فقرات استفاده میشود. بیمار روی یک تخت مخصوص قرار گرفته و دستگاه با تنظیم فشار مناسب، نیروی کششی متناوب یا پیوسته‌ای را به ستون فقرات وارد می‌کند. برخی از دستگاه‌ها ترکیبی از ماساژ، ارتعاش و گرما را نیز ارائه می‌دهند تا اثر درمانی بیشتری ایجاد شود. قبل از انجام تراکشن مکانیکی، بیمار باید تحت یک معاینه دقیق قرار گیرد تا مشخص شود که این روش برای او مناسب است.
مزایای درمان تراکشن تراپی
درمان تراکشن یک روش ایمن و مؤثر برای بسیاری از مشکلات ستون فقرات است. این روش مزایای متعددی دارد، از جمله:
✅ آرامش عضلانی
✅ کاهش درد
✅ جایگزینی برای جراحی
✅ تسریع فرایند بهبودی
✅ امکان استفاده همزمان با سایر روش‌های درمانی: تراکشن یک روش غیرتهاجمی است که می‌توان آن را با سایر روش‌های درمانی مانند گرما درمانی، سرما درمانی، تحریک الکتریکی و اولتراسوند ترکیب کرد.
عوارض و خطرات احتمالی درمان تراکشن
درمان تراکشن معمولاً ایمن است و عوارض بلندمدتی ندارد، اما برخی افراد ممکن است پس از جلسات درمانی دچار عوارضی موقت شوند، از جمله:
اسپاسم عضلانی: پس از جلسات درمانی، برخی بیماران دچار گرفتگی عضلات می‌شوند که معمولاً موقتی است.
درد در ناحیه تحت درمان: گاهی اوقات بیماران پس از انجام تراکشن دچار درد خفیفی در ناحیه گردن یا کمر می‌شوند که با گذشت زمان کاهش می‌یابد.
تمرینات کمکی برای درمان تراکشن
برخی تمرینات خاص می‌توانند تأثیر درمان تراکشن را افزایش دهند. این تمرینات شامل:
✔️ تمرینات گردن: حرکات کششی و تقویتی که به بهبود انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات گردن و شانه‌ها کمک می‌کنند.
✔️ تمرینات کمر: تمرینات کششی و قدرتی برای عضلات پایین کمر، مانند عضلات مرکزی و اکستنسورهای پشت.
✔️ تمرینات تقویت‌کننده: حرکاتی که عضلات ستون فقرات مانند عضلات پارااسپاینال و کوادراتوس لومباروم را تقویت می‌کنند.
✔️ تمرینات تعادلی: تمریناتی برای بهبود تعادل و هماهنگی بدن مانند ایستادن روی یک پا، راه رفتن پاشنه به پنجه و حرکات یوگا.
این تمرینات باید تحت نظر یک فیزیوتراپیست یا متخصص ورزشی انجام شوند تا از انجام صحیح و ایمن آنها اطمینان حاصل شود.
چه کسانی نباید از درمان تراکشن استفاده کنند؟
درمان تراکشن برای همه مناسب نیست. افرادی که دچار شرایط زیر هستند، نباید این روش را انجام دهند:
عفونت‌های استخوانی مانند استئومیلیت
پوکی استخوان شدید
سرطان استخوان
بیماری‌های نخاعی
مشکلات قلبی شدید
شکستگی‌های ستون فقرات
آرتروز پیشرفته
قبل از انجام تراکشن، باید سابقه پزشکی فرد بررسی شود تا مشخص شود که آیا مزایای این درمان بیشتر از خطرات آن است یا خیر.
چگونه برای درمان تراکشن آماده شویم؟
آماده‌سازی برای تراکشن شامل مشاوره با پزشک و تدوین یک برنامه درمانی دقیق است. در برخی موارد، پزشک ممکن است تمرینات خانگی را نیز توصیه کند تا تأثیر تراکشن افزایش یابد.
دوره بهبودی پس از درمان تراکشن
پس از انجام درمان تراکشن، بیمار می‌تواند تغییرات مثبتی را در بدن خود احساس کند، از جمله:
✅ کاهش درد و رفع فشار روی ستون فقرات
✅ اصلاح وضعیت بدن و بهبود راستای ستون فقرات
✅ کاهش فشار روی مفاصل و اعصاب
✅ تقویت عضلات و افزایش انعطاف‌پذیری ستون فقرات
در نتیجه : منیپولیشن و تراکشن هر دو روش‌هایی هستن که برای کاهش دردهای عضلانی و مشکلات ستون فقرات استفاده می‌شوند، ولی کاملاً با هم فرق دارن. منیپولیشن یه حرکت سریع و ناگهانی روی مفاصل و ستون فقراته که باعث می‌شه گرفتگی‌ها باز شود، مانند همان ویدیوهایی که با یه حرکت “تق” صدا می‌دهد و فرد احساس راحتی می‌کند. این روش اگه درست انجام شود، برای کمردرد، گردن‌درد و مشکلات مفصلی خیلی مؤثر است، ولی باید حتماً پیش یک متخصص بروید، چون اگه کسی بدون دانش و تجربه انجامش بدهد، آسیب های گاها جبران ناپذیری به کمر و ستون فقرات وارد میشود.
اما تراکشن روشی آروم‌تر و تدریجی است و بیشتر روی کشیدن ستون فقرات تمرکز داره. این برای کسایی خوب است که دیسک کمر دارند یا درد سیاتیک اذیتشون می‌کنه. توی این روش، یا با دست یا با دستگاه، ستون فقرات رو می‌کشند تا فشار از روی اعصاب و دیسک‌ها برداشته بشه و درد کمتر بشه. فرقش با منیپولیشن اینه که حرکت ناگهانی ندارد و بیشتر یه پروسه زمان بر است. برای اینکه بدانید که کدام روش برای درد فعلی شما بهتر است، با یه فیزیوتراپیست یا متخصص ارتوپدی مشورت کنید.
علاوه بر درمان تراکشن، شاک ویو تراپی نیز یکی از روش‌های مؤثر در کاهش دردهای اسکلتی-عضلانی و بهبود عملکرد ستون فقرات محسوب میشود. این روش غیرتهاجمی با استفاده از امواج صوتی پرانرژی، فرآیند ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده را تحریک کرده و موجب کاهش التهاب، افزایش گردش خون و تسریع روند بهبودی میشود. شاک ویو تراپی به‌ویژه در درمان مشکلاتی مانند تاندونیت، دردهای مزمن عضلانی و آسیب‌های مفصلی کاربرد دارد و در بسیاری از موارد می‌تواند به‌عنوان یک مکمل ایده‌آل در کنار تراکشن و فیزیوتراپی استفاده شود. برای آشنایی بیشتر با این روش درمانی، می‌توانید مقاله درمان درد پا با شاک ویو تراپی را مطالعه کنید.