کویر مرنجاب در شمال کاشان و حوالی آرانوبیدگل قرار دارد؛ یکی از محبوبترین مقصدهای طبیعتگردی در کاشان که همزمان زیستگاه گونههای جالب کویری هم هست. در این راهنما، هم فهرست حیوانات و حشرات مهم را میبینید، هم زمانهای فعالیتشان، میزان خطر و نکات ایمنی. در ادامه هم بهترین زمان سفر (با کمترین مزاحمت حشرات/حیوانات) برای گردشگری، آفرود و تفریحات را میگوییم.
فهرست معرفی کوتاه حیوانات موجود در کویر مرنجاب
گونه / نام حیوان | سطح خطر برای انسان | خطر/رفتار شاخص | بیشترین زمان فعالیت |
افعی شاخدار (مار سمی) | زیاد ☠️ | نیش بسیار دردناک؛ استتار بین ماسهها | غروب تا نیمهشب در بهار و تابستان |
مار جعفری (سمی) | زیاد ☠️ | تندخو؛ صدای خشخش فلسها | شبهای گرم؛ بهار/تابستان |
عقرب دمسیاه / زرد | متوسط تا زیاد ⚠️ | نیش دردناک، در شکافها | شبهای گرم؛ اواخر بهار تا اوایل پاییز |
رتیل و عنکبوت شتری (غیر سمی / کمخطر) | کم ☑️ | ظاهر ترسناک، گاز دفاعی | شبهای گرم |
روباه شنی | کم ☑️ | کنجکاو اما گریزان | غروب و شب |
شغال | کم تا متوسط ☑️ | به زباله جذب میشود | شبها |
گرگ (مشاهده نادر) | متوسط ⚠️ | بسیار گریزان؛ خطر با غذا دادن/زباله | شبهای سردتر |
خارپشت گوشبلند | کم/مفید ☑️ | شکارگر حشرات؛ بیآزار | غروب و شب |
خرگوش وحشی | کم ☑️ | بسیار سریع و گریزان | سپیدهدم و غروب |
یربوع/موش جهنده | کم/مفید ☑ | نقبزن؛ طعمه طبیعی مارها | شبها |
پرندگان بیابانی (هوبره/چکاوک و …) | کم ☑️ | مهاجر/بومی؛ حساس به مزاحمت | صبح زود |
سوسکهای کویری | کم/مفید ☑️ | پاکسازی لاشـه/مواد آلی | شبها |
بیشتر گونههای کویری شبفعال هستند؛ در زمستان و هوای سرد فعالیت خزندگان و عقربها بسیار کم میشود.
معرفی گونههای جانوری کویر مرنجاب کاشان
افعی شاخدار
کجا ببینیم؟ لبه تپههای ماسهای، پای بوتهها.
چه زمانی؟ غروب تا نیمهشب شبهای گرم.
خطر: نیش سمی؛ استتار عالی.
ایمنی: مسیر را با چراغ بررسی کنید؛ از نشستن بیهوا کنار بوته/سنگ خودداری کنید؛ کفش ساقدار.
مار جعفری
کجا؟ شنزارهای باز و حاشیههای نمکی.
زمان: شبهای داغ تابستان و اواخر بهار.
خطر: سمی و تندخو.
ایمنی: فاصله ۵+ متر؛ هرگز تحریک/محاصره نکنید؛ کمپ تمیز و بدون خردهغذا.
عقربها (دمسیاه/زرد)
کجا؟ زیر سنگ، شکاف خاکی، درز چادر.
زمان: شبهای گرم.
خطر: نیش دردناک؛ کف دست/پا بیشترین ریسک.
ایمنی: کفش و لباس را بتکانید؛ زیرانداز را قبل خواب چک کنید؛ چراغ UV برای رصد شبانه مفید است.
رتیل و عنکبوت شتری
کجا؟ نزدیک نور کمپ جذب حشرات.
زمان: شبهای گرم.
خطر: برای انسان مرگبار نیستند؛ گاز دفاعی ممکن است.
ایمنی: فقط تماشا؛ جابهجایشان نکنید.
روباه شنی و شغال
کجا؟ حاشیه کمپها، مسیرهای آفرود.
زمان: غروب/شب.
خطر: مستقیم نه؛ اما به غذا عادت میکنند.
ایمنی: زباله صفر؛ غذا ندهید تا حیاتوحش وحشی بماند.
خارپشت گوشبلند، خرگوش وحشی، یربوع
نقش اکولوژیک: کنترل حشرات، چرخه مواد آلی، غذای طبیعی شکارچیان.
ایمنی: بیآزار؛ فقط مزاحم نشوید و از دور تماشا کنید.
پرندگان بیابانی
کجا؟ دشتهای هموار و کفهها؛ صبحهای آرام.
ایمنی: به لانه/جوجه نزدیک نشوید؛ سکوت رعایت شود.
بهترین زمان سفر به کویر مرنجاب (کمترین مزاحمت حیاتوحش)
برای سفر، گردشگری، آفرود و تفریحات، همانطور که در رسانهی inKashan گفته شده، بهترین زمان سفر به مرنجاب در بازههای زمانی با هوای معتدل تا کمی سرد است.
زمانهایی که در لیست زیر آمده است، خزندگان و عقربها فعالیت کمتری دارند و حشرات مزاحم کمترند:
- اواخر مهر تا اواخر آذر: روزها مطبوع، شبها سرد؛ فعالیت عقربها و مارها حداقلی. مزاحمت حشرات پایین.
- اواخر اسفند تا نیمهی اردیبهشت: طبیعت سرحال، اما شبهای خنک باعث کاهش رفتوآمد خزندگان؛ روزها مناسب برنامههای تفریحی.
- بهترین ساعات روز در این فصول: صبح زود و عصر (برای پیادهروی، عکاسی و آفرود). ظهرها نور و تابش شدید است.
برای آفرود پس از بارشهای بهاری و پاییزی، برخی کفههای نمکی و مسیرها باتلاقی و لغزنده میشوند. قبل ورود، از سفتی زمین مطمئن شوید؛ با یک خودرو وارد مناطق ناشناخته نشوید.
چکلیست ایمنی حیوانات و حشرات
- کفش ساقدار، شلوار ضخیم، و چراغقوه در حرکت شبانه.
- بازرسی کفش/کیسهخواب/لباس پیش از استفاده.
- کمپ تمیز: غذا و زباله را محکم ببندید؛ حیوانات را به کمپ عادت ندهید.
- فاصلهی تماشا: حداقل ۵–۱۰ متر از خزندگان/گوشتخواران.
- دستکاری نکنید؛ مسیر حیوان را نبندید.
- در مناطق سنگی/بوتهزار، قدمها را محکم و آهسته بگذارید تا حیوان فرصت دور شدن داشته باشد.
- جعبه کمکهای اولیه و شمارههای اضطراری همراه داشته باشید.
جمعبندی
کویر مرنجاب، هم برای طبیعتگردی و هم برای آفرود مقصدی جذاب است. با شناخت حیوانات کویر مرنجاب، رعایت نکات سادهی ایمنی و انتخاب فصل مناسب (پاییز و اواخر زمستان تا اوایل بهار)، میتوانید تجربهای امن و لذتبخش داشته باشید.
در پایان، پیشنهاد میکنیم به وبسایت در کاشان سر بزنید؛ آنجا میتوانید اطلاعات کاملتری دربارهی کاشان، موضوعات متنوع شهری و فهرست بهترینهای داخل کاشان را یکجا پیدا کنید.